Tóm tắt kết quả đề tài "Nghiên cứu sự dịch chuyển cơ cấu lao động ở nông thôn hiện nay"

31/12/2024

Loại đề tài :

Đề tài hợp tác với TW Hội Nông dân Việt Nam

Chủ nhiệm đề tài:

Nguyễn Đức Chiện

Thời gian thực hiện:

1/2023- 11/2024

Tổ chức chủ trì:

Viện Xã hội học

Mục tiêu nghiên cứu

Nghiên cứu đánh giá thực trạng tình hình dịch chuyển cơ cấu lao động ở nông thôn để từ đó đề ra được các giải pháp nhằm ổn định cơ cấu, từng bước phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lao động nông thôn đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội nông thôn hiện nay.

Phương pháp

nghiên cứu:

Phân tích tài liệu một mặt cho phép nhận ra những khoảng trống về học thuật trong nghiên cứu về dịch chuyển cơ cấu lao động, mặt khác cho phép nhận diện những hạn chế, xác định những bất cập về pháp luật, chính sách liên quan ở Việt Nam.

Đề tài sử dụng phương pháp điều tra chọn mẫu, sử dụng phiếu hỏi cá nhân người lao động để thu thập thông tin tại 6 tỉnh/thành và Hà Nội với các tiêu chí lựa chọn đa dạng theo quy mô, vị trí địa lý, mức độ đô thị hóa và trình độ phát triển kinh tế - xã hội, cơ cấu dân tộc, vùng miền. 7 địa phương là Bắc Giang, Nam Định, Hà Tĩnh, Lâm Đồng, Tây Ninh, Cần Thơ và Hà Nội.

Mẫu khảo sát được thiết kế theo phương pháp chọn mẫu chủ đích kết hợp xác suất ngẫu nhiên. Phỏng vấn 100 lao động mỗi xã, có thể phân tích kết quả riêng cho từng xã. 7 xã thuộc các tỉnh thành tỉnh (xã Trù Hựu, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang; xã Hải Vân, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định; xã Thạch Kim, huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh; xã Đạ Sar, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng; xã Trà Vong, huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh; xã Đông Thắng, huyện Cờ Đỏ, TP Cần Thơ; xã Ninh Hiệp, huyện Gia Lâm, TP Hà Nội).7 phỏng vấn sâu/tỉnh x 7 xã thuộc các tỉnh thành tỉnh = 49 PVS

 

Tóm tắt kết quả/

phát hiện chính:

Nhìn toàn cảnh cho thấy quá trình dịch chuyển cơ cấu lao động nông thôn nước ta diễn ra mạnh mẽ những năm gần đây trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập quốc tế sâu rộng. Quá trình chuyển dịch này là xu hướng tất yếu của đất nước đang trên con đường CNH, HĐH. Điều đáng quan tâm là quá trình dịch chuyển cơ cấu lao động nông thôn hiện nay đang sắp xếp và tái cấu trúc cơ cấu lao động ngành nghề nông thôn phù hợp với thực tiễn phát triển nông dân, nông nghiệp, nông thôn nói riêng và trong tương quan với phát triển đô thị, công nghiệp nói chung ở nước ta.

          Sự dịch chuyển hướng đến tái cơ cấu hợp lý lực lao động nông thôn cũng đang tạo ra nhiều việc làm mới cho lao động nông thôn; đồng thời bổ sung nguồn nhân lực cho khu vực công nghiệp, đô thị, góp phần phát triển KT - XH đất nước. Chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn ngày càng được nâng cao toàn diện về cơ sở hạ tầng, phát triển giáo dục, văn hóa, y tế và chăm sóc sức khỏe… Cải thiện thu nhập và đời sống vật chất, tinh thần của mỗi người dân nông thôn, góp phần ổn định, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội ở cộng đồng nông thôn trên khắp mọi miền đất nước.

          Tuy nhiên, kết quả và bằng chứng thực nghiệm của nghiên cứu tại 7 địa phương cũng cho thấy thực trạng sự chuyển dịch cơ cấu lao động ở nông thôn hiện nay cũng đang gặp nhiều khó khăn, thách thức đặt ra; nhiều yếu tố truyền thống (học vấn, tập quán, phương thức sản xuất, tự chủ, khát vọng, thể chế, vốn …) ở mỗi cộng đồng địa phương vẫn chưa được khai thác triệt để vào phát triển, trong khi các yếu tố như biến đổi khí hậu, dịch bệnh, khoa học thay đổi nhanh và khó lường, đặc biệt là các nguồn vốn con người và tài nguyên ở nông thôn ngày càng suy giảm, cạn kiệt. Có thể nói rằng quá trình dịch chuyển lao động nông thôn cũng đang mang đến nhiều mặt tích cực cho lao động nông thôn, song cũng nảy sinh không ít tiêu cực liên quan đến cuộc sống của lực lượng lao động nông thôn. Điều này để lại không ít hệ lụy trong phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, và tiềm ẩn nhiều rủi ro trong phát triển nông thôn nói riêng và đất nước nói chung.

Khuyến nghị:

Đối với Đảng, Quốc hội và Chính phủ: Đảng tiếp tục có những nhận thức mới để đưa ra những quan điểm, nghị quyết phát triển hài hòa, giải quyết hiệu quả vấn đề phát triển nông thôn, giải quyết việc làm và dịch chuyển lao động nông thôn hài hòa và bền vững trong mối tương quan phát triển hài hòa tổng thể giữa các vùng miền, khu vực nông thôn và đô thị trong quá trình phát triển.

Đối với bộ ngành, địa phương: Các bộ ngành cần tiếp tục đẩy mạnh thực thi triệt để và hiệu quả các cơ chế, chính sách đã ban hành, tạo việc làm tại chỗ và giảm thiểu di cư và xuất khẩu lao động ra khỏi khu vực nông thôn.

Đối với trách nhiệm của doanh nghiệp: Các doanh nghiệp quan đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn theo hướng phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, quy mô lớn, đảm bảo chất lượng hướng đến sản xuất, chế biến, xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp ra thị trường trong và ngoài nước.

Đối với mỗi cộng đồng địa phương, hộ gia đình, người lao động cần tiếp tục tinh thần tự chủ, tự hào về quê hương, đồng thuận, sáng tạo, liên kết hợp tác và khát vọng làm giàu vươn lên trong cuộc sống

 

 

 

 

Các tin cũ hơn.............................

    Nội dung đang được cập nhật