|
Phương pháp nghiên cứu
|
Đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau đây:
Phương pháp phân tích tài liệu có sẵn: phương pháp phân tích tài liệu có sẵn xem xét các thông tin có sẵn trong các tài liệu để rút ra các thông tin cần thiết, có liên quan đến mục tiêu nghiên cứu của đề tài. Đề tài sẽ phân tích các công trình nghiên cứu, các tài liệu liên quan đến chủ đề nghiên cứu, bao gồm: sách, giáo trình, văn bản quy phạm pháp luật; các công trình nghiên cứu; các báo cáo, các bài báo tạp chí khoa học và hội thảo khoa học trong và ngoài nước, tài liệu thống kê, tài liệu trên website. Việc tổng hợp, phân tích, khái quát tài liệu nghiên cứu trước đây là cơ sở quan trọng cho việc thiết kế nội dung nghiên cứu hợp lý cho đề tài.
Phương pháp phỏng vấn sâu: đề tài sẽ tiến hành phỏng vấn sâu 15 trường hợp người cao tuổi (Độ tuổi từ 60 đến 80 tuổi) tại một xã Đồng bằng sông Hồng để phân tích và tìm hiểu thực trạng cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng các phương tiện truyền thông đại chúng của người cao tuổi ở khu vực nông thôn. Thời gian thực hiện khảo sát: Tháng 4 - 5/2023
|
|
Tóm tắt kết quả/phát hiện chính của đề tài
|
Để giảm bớt sự cô đơn và hòa nhập hơn vào xã hội hiện đại, NCT nói chung và NCT ở nông thôn nói riêng thường sử dụng các phương tiện truyền thông để giải trí và nâng cao sức khỏe tinh thần cho bản thân. Nhìn chung, NCT tại xã Trường Thịnh chủ yếu sử dụng các phương tiện truyền thông như tivi, điện thoại di động (điện thoại thường hoặc smartphone), báo in. Một số ít NCT có sử dụng đài radio. Sự tiện ích và đa dạng thông tin của các loại hình tivi, smartphone, báo chí… mang lại cho NCT là rất lớn nên Radio – phương tiện truyền thông đã từng rất phổ biến ở khu vực nông thôn đã không còn được NCT sử dụng nhiều trong thời điểm hiện nay. Khảo sát cho thấy không có NCT nào tại xã Trường Thịnh sử dụng máy vi tính do quá trình sử dụng khá phức tạp và khó ghi nhớ.
Mức độ tiếp cận và sử dụng các loại hình phương tiện truyền thông của NCT ở xã Trường Thịnh là không giống nhau. Tivi là thiết bị được NCT sử dụng nhiều nhất với tần suất 1-4 tiếng/ngày. 15 phút đến 1 tiếng là thời gian NCT dành cho việc sử dụng smartphone, báo in và radio. Khi được hỏi về mục đích sử dụng các phương tiện truyền thông của NCT xã Trường Thịnh, đa số NCT chủ yếu sử dụng tivi, báo in và smartphone với mục đích cập nhật thông tin và giải trí.
Khi sử dụng tivi, nội dung tiếp cận chủ yếu của NCT chủ yếu là các kênh truyền hình như VTV1, VTV3, Hà Nội, today TV, truyền hình cáp… Khảo sát nhóm NCT thường xuyên sử dụng tivi ở xã Trường Thịnh cho thấy, họ thích xem các chương trình có nội dung giải trí. Tương tự, việc sử dụng điện thoại thông minh có thể góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống và sự khỏe mạnh về mặt tinh thần của NCT. Smartphone giúp NCT dễ dàng liên lạc với người thân, bạn bè ở xa thông qua các ứng dụng nghe gọi miễn phí như facebook, zalo, viber; tham gia các hội nhóm cùng sở thích như nhóm dưỡng sinh, nhóm văn nghệ, nhóm thơ, nhóm chăm sóc sức khỏe. Bên cạnh đó, dù là loại hình phương tiện truyền thông truyền thống nhưng Báo in vẫn được xem là công cụ hữu ích, phổ biến, mang lại nhiều giá trị tinh thần cho NCT. Khảo sát nhóm NCT có sử dụng Báo in cho thấy, Báo in giúp NCT tiếp cận được nhiều thông tin trong ngày. Nội dung đăng tải trên Báo in thường là tin tức chính trị, thể thao, giải trí, an ninh, kinh tế, đời sống…và hầu hết NCT đều đọc các thông tin này.
Dù mục đích sử dụng của các loại phương tiện đều để tiếp cận thông tin và giải trí song mức độ sử dụng các loại phương tiện này của NCT ở nông thôn là hoàn toàn khác nhau do nhiều yếu tố chi phối. Trong đó, nhóm tuổi, sức khỏe, trình độ học vấn, mức sống và mô hình chung sống là những yếu tố ảnh hưởng đến việc tiếp cận và sử dụng các phương tiện truyền thông của NCT xã Trường Thịnh. NCT thuộc nhóm cao tuổi đều gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận các phương tiện truyền thông; những người lớn tuổi có trình độ học vấn và mức sống cao có nhiều khả năng sử dụng các loại hình truyền thông hiện đại hơn so với những người lớn tuổi có trình độ học vấn thấp. NCT sống chung với con cái sẽ có nhiều lợi thế trong việc được tiếp cận các phương tiện truyền thông hiện đại. Tuy nhiên, việc sống chung cùng con cháu cũng được coi là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến mức độ sử dụng của NCT ở nông thôn khi hiện nay NCT lại đang phải đảm nhận một số công việc nhà phụ giúp con cháu.
|