Tóm tắt kết quả đề tài cơ sở 2019: "Tình trạng sức khỏe và sử dụng dịch vụ y tế của người cao tuổi ở nông thôn (Qua phân tích số liệu VHLSS)"

25/12/2021

Chủ nhiệm đề tài	ThS. Nguyễn Thị Thùy Linh
Thời gian thực hiện	1/2019 – 10/2019
Tổ chức chủ trì đề tài	Viện Xã hội học
Mục tiêu nghiên cứu	Làm rõ tình trạng sức khỏe và sử dụng dịch vụ y tế của người cao tuổi, phân tích một số khác biệt xã hội (giới tính, nhóm tuổi, tình trạng hôn nhân, mức sống...) giữa các nhóm người cao tuổi trong sử dụng dịch vụ y tế và đề xuất chính sách và hướng nghiên cứu tiếp theo.
Phương pháp nghiên cứu	Đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau đây: *Phương pháp phân tích số liệu thứ cấp: đề tài sẽ sử dụng bộ số liệu thứ cấp Điều tra mức sống hộ gia đình (VHLSS) của Tổng cục thống kê năm 2016 để phân tích và xử lí thông tin. Đây là cuộc điều tra định kỳ 2 năm 1 lần do Tổng cục thống kê thực hiện. Cuộc điều tra năm 2016 được tiến hành trên 9.399 hộ gia đình theo một số nội dung như việc làm, thu nhập, y tê, giáo dục, tiêu dùng… Nghiên cứu này tập trung phân tích nhóm người cao tuổi ở nông thôn về tình trạng sức khỏe và sử dụng dịch vụ y tế của nhóm này. Phương pháp phân tích tài liệu*: Tổng quan, phân tích các thông tin, số liệu, tài liệu sơ cấp và thứ cấp liên quan đến người cao tuổi, chăm sóc sức khỏe và sử dụng dịch vụ y tế của người cao tuổi.
Tóm tắt kết quả/phát hiện chính của đề tài	Việt Nam là một quốc gia đang phát triển, số người cao tuổi tại Việt Nam đang có xu hướng tăng nhanh. NCT Việt Nam chủ yếu sống ở nông thôn và vẫn còn tiếp tục làm việc. Vì vậy, đa số NCT ở nông thôn nói riêng và Việt Nam nói chung chưa có thói quen khám bệnh định kì nên khi phát hiện bệnh thường ở giai đoạn muộn khiến việc chữa trị gặp nhiều khó khăn. Các phân tích từ VHLSS 2016 đã cho thấy, về sức khỏe thể chất, đa số NCT đều mắc cả bệnh mãn tính và bệnh thông thường. 17,4% NCT ở nông thôn bị bệnh hoặc chấn thương nặng phải nằm 1 chỗ và cần có người chăm sóc. Tỷ lệ mắc bệnh nặng của NCT ở nông thôn đã giảm đáng kể so với những năm về trước. Tuy nhiên, nữ giới cao tuổi dễ mắc bệnh nặng hơn là nam giới cao tuổi. Đồng thời, đi kèm với việc chiếm tỷ lệ cao nhất khi bị bệnh/chấn thương nặng trong tổng số NCT ở nông thôn, nhóm NCT từ 80 tuổi trở lên cũng có số lần mắc bệnh nặng nhiều nhất và tổng số ngày điều trị cao nhất trong cả ba nhóm tuổi. NCT ở nông thôn hiện nay lựa chọn sử dụng loại hình bệnh viện huyện, dịch vụ y tế tư nhân và trạm y tế xã là chủ yếu vì lý do thuận tiện trong đi lại, chi phí thấp và không phải chờ đợi quá lâu trong quá trình khám/chữa bệnh. Tuy nhiên, khi mắc phải những căn bệnh mãn tính hoặc chấn thương/ốm nặng, NCT ở nông thôn vẫn có nhu cầu được sử dụng các cơ sở y tế tuyến trên để chữa trị. Tình trạng kinh tế và tuổi tác là những yếu tố có tác động tới việc khám/chữa bệnh của NCT ở nông thôn. Mức sống càng cao NCT càng có nhiều cơ hội tiếp cận với các cơ sở y tế. Nhu cầu lựa chọn sử dụng dịch vụ y tế giữa các nhóm tuổi của NCT là khác nhau. NCT thuộc nhóm tuổi từ 60-69 có xu hướng lựa chọn sử dụng y tế tư nhân, nhóm tuổi từ 70-79 lựa chọn loại hình trạm y tế xã, nhóm từ 80 tuổi trở lên sử dụng loại hình bệnh viện cấp tỉnh với tần suất cao hơn so với 2 nhóm còn lạicó sự khác biệt về giới giữa các nhóm tuổi trong việc sử dụng dịch vụ y tế của NCT ở khu vực nông thôn. Ở cả 3 nhóm tuổi đều cho kết quả là phụ nữ cao tuổi có xu hướng lựa chọn sử dụng nhiều hơn các loại hình trạm y tế xã và y tế tư nhân trong khi nam giới cao tuổi lại có xu hướng sử dụng các loại hình bệnh viện huyện và y tế tuyến trên như bệnh viện tỉnh, bệnh viện trung ương. Tình trạng hôn nhân có tác động đến việc sử dụng dịch vụ y tế của NCT ở nông thôn. NCT đang sống cùng bạn đời có xu hướng tiếp cận và sử dụng dịch vụ y tế tuyến trên (bệnh viện TW) cao hơn NCT thuộc nhóm không có bạn đời bên cạnh. Đồng thời, dù thuộc nhóm nào thì nam giới cao tuổi luôn có xu hướng lựa chọn sử dụng bệnh viện tuyến huyện và y tế tuyến trên cao hơn nữ giới cao tuổi.