Tóm tắt kết quả đề tài cơ sở 2024 "Các yếu tố ảnh hưởng đến chi tiêu cho giáo dục từ bậc học trung học phổ thông trở lên của hộ gia đình vùng Đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2010-2020 (Qua phân tích bộ số liệu VHLSS)"

04/12/2024

Loại đề tài:

Cấp cơ sở

Chủ nhiệm đề tài:

ThS.Trần Việt Long

Thời gian thực hiện:

Từ tháng 1/2024 – 12/2024

Tổ chức chủ trì:

Viện Xã hội học

Mục tiêu nghiên cứu:

- Mục tiêu tổng quát: tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến chi tiêu cho giáo dục chính quy từ bậc học trung học phổ thông trở lên của hộ gia đình vùng Đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2010-2020.

- Mục tiêu cụ thể:

+ Mục tiêu 1: phân tích thực trạng chi tiêu cho giáo dục chính quy từ bậc học trung học phổ thông trở lên của hộ gia đình vùng Đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2010-2020.

+ Mục tiêu 2: phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chi tiêu cho giáo dục chính quy từ bậc học trung học phổ thông trở lên của hộ gia đình vùng Đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2010-2020.

Phương pháp

nghiên cứu:

- Phương pháp phân tích các nguồn tài liệu có sẵn: các công trình nghiên cứu, các bài viết trong và ngoài nước liên quan đến chủ đề nghiên cứu sẽ được biên soạn lại, hay nói cách khác sẽ được xem xét các thông tin có sẵn để rút ra các thông tin cần thiết, có liên quan đến mục tiêu của bài viết.

- Phương pháp phân tích số liệu thứ cấp: Bài viết tập trung phân tích bộ số liệu điều tra mức sống dân cư năm 2010, năm 2018 và năm 2020 sau khi sử dụng biến gia trọng (w9) Cuộc điều tra năm 2010 được tiến hành tại 4.198.576 hộ gia đình, cuộc điều tra năm 2018 được tiến hành tại 1.508.374 hộ gia đình và cuộc điều tra năm 2020 được tiến hành tại 4.603.433 hộ gia đình tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Trong đó, nghiên cứu sẽ tập trung phân tích, tìm hiểu việc hộ gia đình đã chi cho các khoản chi cho giáo dục đối với các thành viên đang đi học chương trình giáo dục chính quy, cụ thể là từ bậc học trung học phổ thông trở lên của hộ gia đình vùng Đồng bằng sông Cửu Long và các yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng này.

Trước khi tiến hành phân tích số liệu, tác giả sử dụng các kỹ thuật để lọc dữ liệu từ bộ số liệu điều tra mức sống dân cư năm 2010, năm 2018 và năm 2020 và chỉ chọn những hộ gia đình vùng Đồng bằng sông Cửu Long có thành viên đang đi học từ bậc học trung học phổ thông trở lên trong 12 tháng qua tính từ thời điểm điều tra và có 776.149 năm 2010; 252.199 hộ năm 2018 và 687.037 hộ năm 2020 đáp ứng điều kiện. Bên cạnh đó, nghiên cứu sử dụng các biến số sau:

 Biến số phụ thuộc: chi tiêu cho giáo dục bình quân/người/năm của hộ gia đình vùng Đồng bằng sông Cửu Long đối với thành viên đang đi học chương trình giáo dục chính quy, cụ thể là từ bậc học trung học phổ thông trở lên lên trong 12 tháng qua tính từ thời điểm điều tra, bao gồm các khoản sau: học phí; đóng góp cho trường lớp (quỹ xây dựng…); quỹ phụ huynh học sinh, quỹ lớp; quần áo đồng phục và trang phục theo quy định; sách giáo khoa, sách tham khảo; dụng cụ học tập khác (giấy, bút, cặp, vở…); học thêm cho môn học thuộc chương trình quy định; chi phí giáo dục khác (lệ phí thi, đi lại, trọ, bảo hiểm thân thể học sinh, sinh viên…) và tổng của các khoản trên.

Biến số độc lập: bao gồm các biến liên quan đến đặc điểm của hộ gia đình như đặc điểm của chủ hộ (nghề nghiệp, giới tính, trình độ học vấn, dân tộc. tình trạng hôn nhân); quy mô hộ gia đình; nhóm thu nhập của hộ gia đình; tổng số người đang đi học trong hộ; khu vực sinh sống của hộ và các biến liên quan đến việc tiếp cận chính sách giáo dục như có hay không việc được miễn giảm học phí hoặc các khoản đóng góp cho giáo dục và các khoản tiền nhận được từ các tổ chức trợ giúp cho giáo dục.

- Phương pháp phân tích so sánh: dựa vào bộ số liệu điều tra mức sống dân cư (VHLSS) năm 2010, năm 2018 và năm 2020 để phân tích so sánh và cho thấy được xu hướng trong việc hộ gia đình đã chi cho các khoản chi cho giáo dục đối với các thành viên đang đi học chương trình giáo dục chính quy, cụ thể là từ bậc học trung học phổ thông trở lên của hộ gia đình vùng Đồng bằng sông Cửu Long và các yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng này.

Tóm tắt kết quả/

phát hiện chính:

Xét về việc chi tiêu bình quân/người/năm cho giáo dục đối với các thành viên đang đi học chương trình giáo dục chính quy, cụ thể là từ bậc học trung học phổ thông trở lên của hộ gia đình vùng Đồng bằng sông Cửu Long cho thấy, bậc học càng cao thì tổng chi phí hộ gia đình phải chi trả càng nhiều. Khoản chi cho học phí chiếm tỷ trọng cao nhất cao nhất, khoản chi đóng góp cho trường lớp (quỹ xây dựng...) chiếm tỷ trọng thấp nhất và tổng chi phí hộ gia đình phải chi cho trường ngoài công lập cao hơn so với trường công lập trong giai đoạn 2010-2020.

Tỷ trọng chi tiêu cho giáo dục đối với các thành viên đang đi học chương trình giáo dục chính quy, cụ thể là từ bậc học trung học phổ thông trở lên chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi tiêu của hộ gia đình vùng Đồng bằng sông Cửu Long có thể là gánh nặng tương đối lớn đối với phần đông các hộ gia đình ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long trong giai đoạn 2010-2020.

Xét về đặc điểm hộ gia đình thì hộ từ 5 người trở lên chi tiêu cho giáo dục đối với các thành viên đang đi học chương trình giáo dục chính quy, cụ thể là từ bậc học trung học phổ thông trở lên trở lên cao hơn so với hộ từ 4 người trở xuống tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2010-2020.

Hộ gia đình ở khu vực thành thị chi tiêu cho giáo dục đối với các thành viên đang đi học chương trình giáo dục chính quy, cụ thể là từ bậc học trung học phổ thông trở lên trở lên cao hơn so với khu vực nông thôn tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2010-2020.

Nhóm 1 (nghèo) và nhóm 2 (cận nghèo) có tổng chi phí bình quân/người/năm đối với 2 người trở lên đi học bậc học trung học phổ thông trở lên thấp hơn so với tổng chi phí bình quân /người/năm đối với 1 người đi học trong giai đoạn 2010-2020 tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Chủ hộ có trình độ trung học phổ thông trở lên chi tiêu nhiều nhất cho giáo dục đối với các thành viên đang đi học chương trình giáo dục chính quy, cụ thể từ bậc học trung học phổ thông trở lên, tiếp đến là chủ hộ có trình độ trung học cơ sở và thấp nhất là chủ hộ có trình độ tiểu học trở xuống tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long trong giai đoạn 2010-2020.

Chủ hộ là dân tộc Kinh đã chi tiêu cho giáo dục đối với các thành viên đang đi học chương trình giáo dục chính quy, cụ thể là từ bậc học trung học phổ thông trở lên cao hơn so với chủ hộ là dân tộc khác tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long trong giai đoạn 2010-2020.

Chủ hộ làm nghề nghiệp tự sản xuất kinh doanh/dịch vụ đã chi tiêu cho giáo dục đối với các thành viên đang đi học chương trình giáo dục chính quy, cụ thể là từ bậc học trung học phổ thông trở lên, tiếp đến là chủ hộ tự làm nông/lâm/thủy sản và thấp nhất là chủ hộ đi làm nhận tiền lương/tiền công tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long trong giai đoạn 2010-2020.

Hộ được miễm giảm học phí hoặc các khoản đóng góp cho giáo dục đối với các thành viên đang đi học chương trình giáo dục chính quy, cụ thể là từ bậc học trung học phổ thông trở lên đều có mức chi tiêu cho giáo dục thấp hơn so với hộ không được miễn giảm học phí hoặc các khoản đóng góp cho giáo dục ở cả 5 nhóm thu nhập tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long trong giai đoạn 2010-2020.

Khuyến nghị:

Nhìn từ góc độ chính sách, nhà nước cần nâng cao hơn nữa việc thực thi các chính sách giáo dục và đào tạo để san sẻ gánh nặng với các hộ gia đình, tạo điều kiện để việc tiếp cận dịch vụ giáo dục và đào tạo có thể đến được với mọi tầng lớp nhân dân trong xã hội. Bên cạnh đó, chính quyền các tỉnh thành vùng Đồng bằng sông Cửu Long cần chú trọng hơn nữa về các chính sách phát triển kinh tế, tạo nhiều việc làm cho người lao động để giúp người dân cải thiện và nâng cao thu nhập, qua đó giúp việc chi tiêu cho giáo dục không phải là gánh nặng đối với hộ gia đình.

 

Chính quyền các tỉnh thành thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long nên quan tâm hơn trong việc xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng để phục vụ giáo dục ở vùng nông thôn thông qua các chương trình kiên cố hóa trường lớp, đa dạng các loại hình đào tạo để giảm bớt chênh lệch về hạ tầng giáo dục giữa thành thị và nông thôn, đồng thời giúp cho người dân nông thôn có thêm nhiều sự lựa chọn trong công việc học tập.

Chính quyền các tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long nên phân nguồn ngân sách ưu tiên cho trợ cấp giáo dục, nhằm giúp đỡ các thành viên thuộc hộ gia đình khó khăn có thêm điều kiện học tập tốt hơn. Vì vậy, miễn giảm học phí sẽ là một vấn đề cần thiết đối với những hộ gia đình có nhiều thành viên đi học và có hoàn cảnh kinh tế khó khăn.

Để giảm sự cách biệt đáng kể trong hoạt động giáo dục giữa dân tộc Kinh và những dân tộc khác, cần có thêm những cơ chế, chính sách để huy động thêm nguồn lực và có những đổi mới đáng kể hướng đến mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục đối với nhóm dân tộc thiểu số.

 

Các tin cũ hơn.............................

    Nội dung đang được cập nhật